Mihri İsmi Kur’an’da Geçer mi? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir İnceleme
Günümüzün İsimleri ve Geçmişin Yansımaları
—
İsimler ve Anlamları: Toplumdaki Yansıması
İstanbul’da, her gün binlerce insanın geçtiği, farklı sınıf ve yaşam tarzlarından gelen bireylerin buluştuğu sokaklarda, toplu taşıma araçlarında, işyerlerinde gözlemler yaparken bazen çok basit bir kelime, bir isim, tüm toplumsal yapıyı derinlemesine etkileyebiliyor. Dün sabah otobüste bir kadının sesini duydum. Yanındaki arkadaşı, onun ismini telaffuz ederken “Mihri” dedi. Hemen kafamda bir soru belirdi: “Mihri ismi Kur’an’da geçer mi?” İşte, tam da o anda bir toplumsal soruya doğru yol almıştım. Bu basit sorunun ardında, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletin derin izlerini bulabileceğimi fark ettim.
Mihri ve Toplumsal Cinsiyet
Mihri ismi, aslında kelime anlamıyla “güneş ışığı” ya da “güzel, parlak” anlamına gelir. Fakat bu ismin, günümüzde kadınlar arasında sıkça tercih edilmesinin bir nedeni var mı? Sadece bir anlam arayışı mı, yoksa bir toplumsal mesaj mı var burada? Sosyal bir varlık olarak isimler, kendimizi tanımlama biçimimizden öte, toplumun bizlere nasıl baktığının da bir yansımasıdır. İstanbul’un yoğun caddelerinde kadınlar, bazen zorlanarak seslerini duyurmak zorunda kalırken, isimler ve toplumsal beklentiler de birer kısıtlama gibi davranabilir.
Mihri, bir kadın ismi olarak toplumda ne gibi etkiler yaratır? Bir ismin Kur’an’da yer alıp almaması, toplumsal cinsiyetin algısını derinden etkiler. Kadınlar için İslam’a dair doğru bilinen yanlışlar, bazen ismin bir kutsiyet kazanıp kazanmamasıyla da bağlantılı olabilir. “Mihri” ismi, Kur’an’da geçmediği halde bir kadın ismi olarak “güneş gibi parlak ve güzel” anlamını taşıyor. Kadınların, ışık ve parlaklıkla ilişkilendirilmesi, bazen toplumsal olarak gereksiz bir şekilde küçültülebilirken, bazen de güç ve zarafetin bir sembolü haline gelebiliyor. Toplumda kadınları belirli kalıplara sokma çabası, bu isimlerde kendisini gösterebilir.
Kur’an’da Geçmeyen İsimler ve Sosyal Adalet
Peki, Mihri isminin Kur’an’da geçmiyor oluşu, toplumsal adaletle nasıl ilişkilidir? Birçok kişi, dini isimlerin önemini vurgular, ancak bir ismin kutsal kabul edilmesi, yalnızca o ismin kitaplarda geçip geçmemesiyle ilgili değildir. Toplumda, dini ve toplumsal adaletin birleştiği noktada, bazen ismin kayıtsızca kabul edilmesi, o ismin arkasındaki hikayenin ya da anlamın öneminden çok, onun kimseye zarar vermemesi gerektiği meselesi ön plana çıkar.
Mihri isminin Kur’an’da yer almıyor olması, aslında bir kadının ya da bir insanın değerinin, yalnızca dinî referanslarla ölçülmemesi gerektiğini de gösteriyor. İstanbul’daki sokaklarda bazen çevremdeki insanların verdiği tepkileri gözlüyorum. Bir kadının ismi ne kadar “dini” olursa, toplumda o kadar çok saygı gösteriliyor gibi bir algı var. Fakat Mihri gibi, dinî kaynaklardan bağımsız kalan isimler, bazen farklı sosyal gruplar tarafından dışlanabiliyor. Bu durum, toplumsal çeşitliliğin ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir.
Çeşitlilik ve İsimlerin Gücü
Mihri isminin, halk arasında “güneş gibi parlayan” bir anlam taşıması, onun, bir kadının gücünü ve ışığını simgelemesi açısından önemlidir. Ancak, bazen bu tür isimler, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin gölgesinde de kalabiliyor. Kadınların kendilerine dair seçtikleri isimler, aslında toplumsal kimliklerini ve içsel güçlerini de yansıtıyor. Sokakta karşılaştığım Mihri adını taşıyan bir kadın, her zaman gülümseyerek etrafına ışık saçıyor. Ancak, bazen toplumun ona atfettiği rol, “güzel” ya da “zarif” olmanın çok ötesine geçemiyor. Çeşitliliği ve farklılıkları kucaklayan bir toplumda, her ismin arkasında farklı bir tarih ve anlam yatmalıdır.
İstanbul’daki işyerlerinde bazen, kadınların adları üzerinden yapılan sohbetlerde, “Mihri” gibi isimlerin fark yaratabileceğini düşündüm. Adın, sadece bir isim olmaktan öte, bir kadın olarak toplumda daha görünür ve güçlü olmanı sağlayabilecek bir araç haline gelmesi, bu çeşitliliğin sosyal adaletle olan ilgisini gösteriyor.
Günlük Hayatta Mihri: Bir İsimden Fazlası
Mihri ismi, toplumsal cinsiyetin algısı, çeşitliliği ve sosyal adaletin kendisiyle derin bir bağ kuruyor. Her gün İstanbul’un farklı köşelerinde, toplu taşımada, sokaklarda, işyerlerinde kadınların nasıl göründüğünü, toplumsal kalıpların onlara nasıl şekil verdiğini gözlemliyorum. Bir ismin, yalnızca dini ya da kültürel bir geçmişle tanımlanması değil, bir insanın kimliğini özgürce yaratabilmesi gerektiğini düşünüyorum. Ve Mihri ismi, tam da bu noktada farklı toplumsal gruplara hitap edebilme gücüne sahip. Çünkü o, sadece bir ismin ötesinde, kadınların ışığını, gücünü ve çeşitliliğini simgeliyor.
—
Sonuç olarak, Mihri ismi Kur’an’da geçmese de, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet açısından derin bir anlam taşır. İsimler, bireylerin kimliklerini ve toplumsal rollerini şekillendiren önemli unsurlardır. İstanbul’da, sokakta, işyerinde, toplu taşımada gördüğümüz kadınların isimleri, onların gücünü ve değerini anlamamız için bir araç olabilir. Her bir isim, bir kadının geçmişinden, yaşadığı dünyadan ve geleceğe dair umutlarından bir iz taşır. Bu yüzden, bir ismin sadece dini kitaplarda yer alıp almaması, onun toplumsal eşitlik ve adalet adına ne anlam taşıdığına dair bir değerlendirme yaparken göz önünde bulundurulmalıdır.